Network Arama Türleri

Local Call (Yerel Arama):

Aynı router'a bağlı iki cihazın birbirini aramasına denir.

On-Net Call:

Bir cihazdan ağ bağlantısını (WAN) kullanarak başka bir cihazı aramasına denir.

Off-Net Call:

Bir cihazdan PSTN kullanarak başka bir cihazın aranmasına denir:

On-Net to Off-Net Call:

Bir cihaz WAN bağlantısı kullanıp arama yaptığında WAN bağlantısı kopmuşsa PSTN bağlantısıyla arama yapmaya yönelir.

PLAR (Private Line Automatic Ringdown) Call:

Telefonu açtığımızda herhangi bir numara girmeden router'ın hemen acil numarayı aramasına denir.

VoIP: Sinyal Tipleri

- Loop Start
- Ground Start

- E+M Wink Start
- E+M Immediate Start
- E+M Delay Start

Loop Start:

Tip+Ring bağlantısıyla her portta yalnızca bir arama olacağı zaman kullanılır.


Hemen Tip and Ring'i açalım:
Tip+Ring: Telefonumuzun ahizesi kapalıyken Tip+Ring kesiktir. Ahizeyi kaldırdığımız anda Tip+Ring kabloları birbirine bağlanır ve telefon şirketinden cihazımıza doğru 48 Voltluk gerilim geçmeye başlar. Bağlantı kurulmuştur. Dial-tone sesini duyarız. Ev telefonlarında kullanılır.

Ground Start:

PBX bağlantıları için kullanılır. Ground start'ın amacı aynı anda birden fazla aramayı sağlamaktır.


Bu tür bağlantılarda loop start kullanamayız, çünkü "glare" denilen olay yaşanabilir.

Glare: Telefonu açtığımızda, hiç dial-tone duymadan karşı hatta birinin olmasıdır. Bu da karşı hattaki kişinin sizinle aynı anda o yönde arama yapmasından kaynaklanır.

Bu sadece iki kişi olduğu zaman tesadüftür. Bir de 1000 kişi aynı hattı kullandığı zamanı düşünün!

Bunu önlemek için ground start'ta arama yapılacağı zaman sistem öncelikle bir hattın kullanılacağına dair bir sinyal gönderir ve o hat o süre içerisinde başka bir bağlantı için kullanılamaz.

E+M Wink Start:
E+M Immediate Start:
E+M Delay Start:

Bunlar PBX trunk bağlantılarıdır. PBX hangisini kullanıyorsa router'ı ona uyacak şekilde konfigüre etmeliyiz.

VoIP: Analog Arayüz Tipleri

- FXS
- FXO
- E+M

FXS (Foreign Exchange Station):

Router'a analog ciharları (telefon, fax makinesi vb.) bağlayabilmemizi sağlayan kartlardır. (VIC card)

FXO (Foreign Exchange Office):

Router'ı merkez ofislere (Telco, PBX vb.) bağlamayı sağlayan kartlardır.

E+M (Earth and Magneto):

PBX Trunk bağlantılarıdır.

VoIP Aramaları için Band Genişliği Hesaplama

Bir VoIP kurulumu için planlama çok önemlidir. Eğer hesaplamalar yanlış yapılırsa, yanlış codec seçilirse, bu hem VoIP bağlantısını hem de olağan ağ bağlantısını doğrudan etkileyecektir. Bu yüzden codec seçimi yapılırken bazı kriterler göz önüne alınmalıdır.

Sample Size: Her paketteki "ses" miktarını belirler. Varsayılan olarak 20 ms. dir. Büyük sample'lar bandwith(band genişliği) tasarrufu sağlar. Ancak bu durumda da delay süresi artar.
20 ms.'lik sample'larda oluşan paket kayıpları ses kalitesindefazla farklılığa yol açmayabilir. Ancak bu değer arttırıldığında oluşabilecek kayıplar farkedilir derecede olacaktır.

Dial-peer'e codec girerken her frame için byte büyüklüğünü hesaplamamız gerekir. Örneğin;

(config-dial-peer)#codec g711ulaw bytes (...)

(...) yazan yere 80, 160, 240 değerlerinden birini yazabiliriz. Bunlar izin verilen değerlerdir. Bnlardan hangisini seçeceğimize karar vermek için;
Hesaplama şöyle olur:

Her sample için byte=(sample size * codec bandwidth)/8

Eğer "240" seçersek şöyle olur;

240 = (sample size * 64000)/8
SS = 0.03 s. = 30 ms.

Yani bu durumda değeri "240" değil "160" olarak seçmemiz daha uygun olacaktır. "160" değeri zaten varsayılan olarak kayıtlıdır.

Bu değere Data Link ve Network Header'larını da ekleyelim.

* Ethernet: 18 bytes
* Frame Relay: 4-6 bytes
* PPP/MLPPP: 6 bytes

* IP: 20 bytes
* UDP: 8 bytes
* RTP: 12 bytes


* GRE/L2TP: 24 bytes
* MPLS: 4 bytes
* IPSec: 50-57 bytes

Pek olası değil ama PPP ile beraber bir de IPSec kullanılıyorsa değer toplamda en az 256 bytes per frame olacaktır.

Şimdi hepsini hesaplayalım:

Packet Size (Paket Büyüklüğü): 256 bytes (160+40+5+50)
Packets Per Second ( Saniye Başına Paket): 50 paket/sn
(Bunu şöyle buluyoruz. Sample size'ımız 20 ms. 1000ms=1s ise; 1000/20 = 50)

Toplam Band Genişliği = Paket Büyüklüğü * Saniye Başına Paket

Toplam Band Genişliği = 256 * 50 = 12800 bytes per second

Toplam (bit olarak) = 12800 * 8 = 102400 bps = 102,4 kbps
Eğer VPN kullanmazsak packet size 206 olur. Tekrardan hesaplarsak: 82,4 kbps bulunur.

64 kbps'lık PBX sistemi için oldukça büyük bir değer.

Eğer codec'i G.711 yerine G.729 kullasaydık... Yine hesaplayalım.

Her sample için byte = (0.02 * 8000)/8
Her sample için byte = 20 bytes

Packet Size = 20+40+6 = 66 bytes
Toplam Band Genişliği = 66 * 50 = 3300 bytes per second
Toplam (bit olarak) = 3300 * 8 = 26400 bps = 26.4 kbps

Bandwidth tasarrufu için ayrıca şunlar vardır:

Voice Activity Detection (VAD):

Konuşmada oluşan sessizlik sırasında paket gönderimini engeller.
Ortalama %35 bandwith tasarrufu sağlar.

Compressed RTP (cRTP):

Codec türüne göre bandwidth tasarrufu sağlar. Örneğin; G.729 ile %40 civarında.
Network ve Transport Layer Header'larını 20 byte'dan 2-4 byte'a sıkıştırır.

VoIP: Bazı Terimlerin Tanımı

Echo: Eko. VoIP'de sürekli var olan bir durumdur. Ancak belirlenen düzeylerde olmalıdır.

Jitter: Kodlanmış ses paketlerinin ulaşım sırasında gecikmeli gelmesi durumudur.

Delay: Konuşma sesi ile karşıya ulaşması arasında geçen süredir.

Packet Loss: Ses paketlerinin değişik network sorunları dolayısıyla düşmesi.

Side Tone: Konuşanın konuşma sesini duymasıdır. Bu olmadan konuşan cihazın çalışmadığını düşünebilir.

Background Voice: Karşı taraftan duyulan düşük sesli sestir.

Fixed Delay: Bağlantı sırasındaki ortalama gecikmedir. Bunlar:

- Coding: Ses sinyalini dijital sinyale dönüştürürken geçen süre.
- Packetization: Dijital ses bilgisini paketlere koyup, paketlerden silerken geçen süre.
- Serialization: Bağlantıya bitlerin eklenmesi.
- Propagation: Paketin bağlantı üzerinde geçen zamanı.